Rau dền cơm (Amaranthus viridis L.) thuộc họ của rau dền (Amaranthaceae). Là một loại cỏ nhỏ, cao đến 80 cm, mọc đứng hoặc nằm ở gốc, thường có nhánh to, cong, thân to 5 mm, không lông, không gai.
Rau dền là loại rau mùa hè phổ biến trong mỗi bữa cơm gia đình. Ngoài công dụng làm mát gan, thanh nhiệt, rau dền còn được biết đến như một vị thuốc chữa nhiều bệnh rất tốt. Rau dền có vị ngọt, tính lạnh, được dùng để chữa táo bón, bỏng da, viêm họng, vôi hóa cột sống… Tuy rất lành tính nhưng khi sử dụng bạn cần lưu ý những vấn đề sau: Đảm bảo an toàn sức khỏe. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay những bài thuốc chữa bệnh từ cây dền cơm nhé!
Tìm hiểu về cây dền cơm
Dền cơm (Amaranthus viridis L.) thuộc họ rau dền (Amaranthaceae). Là loại cỏ nhỏ, cao đến 80cm, đứng hay nằm ở gốc thường có một nhánh to, cong, thân to đến 5mm, không lông, không gai. Phiến lá xoan tròn dài, có khi hình bánh bò, dài 3 – 6cm, rộng 1,5 – 3cm, đầu tù, có khi lõm, không lông; cuống dài đến 10cm. Chùy hoa ở ngọn hay bông ở nách lá; hoa có 3 lá đài, 3 nhị, 2 – 3 đầu nhụy. Quả bế nhăn, chứa 1 hạt nâu đen, bóng, to 1mm. Cây mọc ở đất hoang, dọc đường đi và cũng được trồng lấy lá làm rau. Có thể thu hái quanh năm, rửa sạch, cắt đoạn phơi khô dùng dần. Dền cơm giàu dược tính nên được dùng làm thuốc. Bộ phận làm thuốc là rễ và toàn cây (Radix et Herba Amaranthi Viridis).
Theo Đông y, dền cơm có vị ngọt nhạt, tính mát hơi hàn, tác dụng thanh nhiệt lợi thấp, lương huyết, chỉ huyết… có tác dụng thanh nhiệt khu thấp, thu liễm, chỉ tả. Thường dùng chữa chứng nóng nhiệt, táo bón, trị lỵ trực trùng và viêm trường vị cấp và mạn tính, đau họng, đau mắt đỏ, chảy máu cam. Ngày dùng 40 – 80g, sắc nước uống. Dùng ngoài lấy rễ tươi giã nát, lấy nước chiết uống và dùng bã đắp. Ở Ấn Độ, người ta dùng lá làm thuốc trị bọ cạp đốt và dùng toàn cây trị rắn cắn. Hạt dền cơm vị ngọt, tính lạnh, tác dụng mát gan, trị phong nhiệt, chữa mắt kém.
Một số bài thuốc trị bệnh từ dền cơm
Chữa đau đầu chóng mặt, tăng huyết áp do can hỏa vượng
Rau dền cơm 100g, rau đay 50g, thịt cua đồng 50g, nêm gia vị nấu canh ăn.
Chữa mắt kém người nóng
Hạt dền cơm 12g, thảo quyết minh 12g, hoa mào gà 12g, sắc uống nhiều ngày.
Chữa đau mắt
Hạt dền cơm và hạt thảo quyết minh liều lượng bằng nhau đều 10g. Sắc nước uống. Chữa mắt đau có màng mộng.
Làm mát gan thanh nhiệt kích thích tiêu hoá
Dền cơm 100g, rau dệu 50g, rau đay 50g, nấu canh tôm hay canh cua.
Trị lỵ khi mới mắc
Rau dền cơm nấu với nước, uống ngày dùng 4 lần; ngày thứ hai dùng liều một nửa cũng dùng 4 lần.
Chữa táo bón do nhiệt
Rau dền cơm 100g, tôm tươi bóc vỏ 30g hoặc tôm nõn khô nấu canh, thêm gia vị ăn thường xuyên.
Trật đả, ứ huyết
Dùng cành lá hay toàn cây nấu nước uống, mỗi ngày 10 – 15g uống thay nước trà.
Viêm họng, đau họng
Thân, lá cây rau dền cơm (gai), lượng vừa đủ, thêm một ít muối hạt, 1 – 3 lát gừng tươi. Tất cả nhai nát, nuốt nước dần. Ngày nhai, ngậm 1 – 2 lần đến khi đỡ đau họng.
Mụn nhọt chưa vỡ
Rễ rau dền cơm (gai) rửa sạch, giã nát, đắp lên mụn nhọt, có tác dụng làm nhanh vỡ mủ.
Bỏng nhẹ
Thân, lá cây rau dền gai rửa sạch, giã nát, đắp lên vết bỏng.